O szynszyli - Aspekty Hodowlane

Ryc. 1. Okrągła głowa, duże uszy i bystre oczy nadają szynszyli sympatyczny wygląd

Według G.C. Simpsona (1945) szynszyle klasyfikowane są następująco: Królestwo: zwierzęta (Animalia) Podkrólestwo: wielokomórkowce (Metazoa) Typ: strunowce (Chordata) Podtyp: kręgowce (Vertebrata) Gromada: ssaki (Mammalia) Podgromada: łożyskowce (Eutheria) Rząd: gryzonie (Rodentia) Podrząd: nieparzystosiekaczowce (Symplicidentata) Nadrodzina: jeżozwierzokształtne (Hystricomorpha) Rodzina: szynszylowate (Chinchillidae) Rodzaj: szynszyla (Chinchilla) Według innych źródeł (Walter, 1975; Woods, 1982; Redford i Eisenberg, 1992) szynszyle klasyfikowane są nieco inaczej: Podrząd: Hystricomorpha lub Caviomorpha Nadrodzina: Chinchilloidea Rodzina: szynszylowate (Chinchillidae) Rodzaj: szynszyla (Chinchilla) Rodzina szynszylowate obejmuje: 1) szynszyla królewska (Ch. real), obecnie uważana za gatunek zupełnie wyniszczony i nie występuje w hodowli; 2) szynszyla duża lub górska (Ch. brevicaudata) jest hodowana w Ameryce Południowej, nie wykorzystywana w przemyśle futrzarskim. 3) szynszyla mała lub nizinna (Ch. veligera), która jest hodowana dla pozyskiwania futra i jako zwierzątko domowe (Internet). Pomimo wielu różnic dotyczących wyglądu zewnętrznego, rozmiaru ciała, trybu życia, zachowania i zamieszkiwanego środowiska jeżozwierzokształtne mają również liczne cechy wspólne odróżniające je od innych przedstawicieli gryzoni: - są długowieczne, w porównaniu z innymi gryzoniami żyją bardzo długo, nawet kilkanaście lat (Gromadzka-Ostrowska, 2000), - mają charakterystyczną budowę czaszki: bardzo duży otwór oczodołowy, pod którym znajduje się przyczep mięśni żwaczowych, odmienna budowa żuchwy, inne ułożenie kości łzowej, inne połączenie kości ciemieniowej, skroniowej i potylicznej (Lavocat, 1974 za Gromadzką-Ostrowską, 1998), - specyficzna i taka sama w całym podrzędzie struktura ucha środkowego(Lavocat, 1974 za Gromadzką-Ostrowską, 1998), - charakterystyczna budowa zębów przedtrzonowych o silnie pofałdowanej powierzchni oraz ich ustawienie, - charakterystyczne unaczynienie pnia mózgu - przez tętnice kręgowe (Roskosz i in., 1988 za Gromadzką-Ostrowską, 1998), - w kariotypie występuje u nich niezwykle duży chromosom X i sześciokrotnie mniejszy od niego chromosom Y, co jest cechą typową tylko dla tej grupy zwierząt (Gromadzka-Ostrowska, 2000), - mają bardzo duży garnitur chromosomowy - od 42 do 96 chromosomów (Gromadzka-Ostrowska, 2000), - bardzo długi czas trwania ciąży (od 49 do 250 dni). Jest to związane z bardzo wolnym tempem rozwoju zarodka i długim okresem wykształcania łożyska (Gromadzka-Ostrowska, 2000), - zwierzęta te mają podłożysko - strukturę, która nie występuje ani u innych gryzoni, ani żadnych pozostałych ssaków. Podłożysko pełni funkcje w podtrzymywaniu długiej ciąży, stanowi źródło białka, które łącząc się z progesteronem, hamuje jego aktywność biologiczną i tym samym zabezpiecza organizm przed wysokim stężeniem tego hormonu (Gromadzka-Ostrowska, 1998), - podczas długiej ciąży wydzielane są bardzo duże ilości progesteronu (znacznie większe niż u samic innych gatunków) produkowanego przez dodatkowe ciałka żółte (Gromadzka-Ostrowska, 1998), - samice tuż po porodzie mogą zostać pokryte (Gromadzka-Ostrowska, 2000), - u samic występuje błona zamykająca pochwę (Gromadzka-Ostrowska, 2000), - młode rodzą się jako typowe zagniazdowniki. Są całkowicie ukształtowane, owłosione, widzą, są zdolne do chodzenia i biegania, a po paru dniach od urodzenia zaczynają jeść pokarm stały. - samce wykazują bardzo duży stopień tolerancji wobec młodych i opiekują się nimi razem z samicą. Dotyczy to zarówno gatunków żyjących w parach, grupach rodzinnych, jak i koloniach (Gromadzka-Ostrowska, 2000), - zwierzęta zaliczane do tej grupy mają także wiele charakterystycznych cech molekularnych. Ich insulina wykazuje właściwości antygenowe różne od insuliny innych ssaków, odmienna jest charakterystyka ich DNA oraz cechy budowy wielu białek (Gromadzka-Ostrowska, 2000). Zdaniem niektórych autorów wszystkie wymienione powyżej cechy są dowodem na to, że jeżozwierzokształtne stanowią grupę odrębną systematycznie, która oddzieliła się od głównego pnia ewolucji i radiacji adaptacyjnej. Powinna być więc traktowana jako osobna duża jednostka systematyczna (Gromadzka-Ostrowska, 2000).